PBS Sejarah STPM 2013 penggal 2 [contoh untuk dijadikan panduan]

Tajuk Kajian : SEJARAH TAPAK ARKEOLOGI BUKIT TENGKORAK DI SEMPORNA,SABAH

PENGENALAN

Pengkajian tapak arkeologi Bukit Tengkorak pada 3 000 tahun yang lalu di Semporna, Sabah ini terletak di persisiran pantai Semporna. Lokasi tapak ini kira-kira 500 kaki dari paras laut, di timur Sabah. Dalam pada itu, bukit ini juga merupakan sebahagian daripada bibir gunung berapi suatu ketika dahulu yang berdiameter 2 kilometer persegi. Justeru itu, bukit ini juga telah dikenal pasti sebagai salah satu tapak pembuatan tembikar tanah yang terbesar sekali di Asia Tenggara pada Zaman Neolitik. Definisi Zaman Neolitik merupakan zaman perkembangan teknologi daripada batu kepada tembikar, mula bercucuk tanam, dan mula memelihara binatang ternakan. Selain itu, jarak Bukit Tengkorak ini dari pekan Semporna ialah sekitar 4 kilometer. Sejarah awal Semporna dikenali sabagai “Tong Talun” yang merupakan nama asal bagi daerah Semporna bermaksud “Hujung Hutan” iaitu daripada istilah Suku Kaum Bajau. Di Semporna terdapat pelbagai budaya, bahasa dan bangsa. Misalnya bangsa Bajau, Suluk, Melayu, dan sebagainya. Di samping itu, negeri Sabah pula terletak di utara pulau Borneo, Asia Tenggara. Sabah juga sering dirujuk sebagai "Negeri di Bawah Bayu" kerana kedudukan negeri tersebut yang strategik di bawah laluan angin monsun. Dalam bahagian pengenalan ini, terdapat beberapa objektif kajian yang dilakukan. Sebagai contoh yang utama, banyak bahan tinggalan yang bersejarah seperti pembuatan tembikar dan pelbagai artifak yang bersejarah pada 3 000 tahun yang lalu. Selain itu, kajian asal-usul bukit ini juga dilakukan sekaligus mengkaji kewujudan manusia dan rangkaian perdagangan yang mereka jalankan 3 000 tahun yang lalu.



SEJARAH AWAL DAERAH SEMPORNA
Sesetengah orang tidak banyak mengetahui asal usul dan sejarah awal Semporna. Oleh hal yang demikian, nama asal bagi daerah Semporna ialah ‘Tong Talun’ dalam istilah suku kaum Bajau. Maksud ‘Tong Talun’ dalam suku kaum Bajau ini ialah ‘Hujung Hutan’. Orang yang bertanggungjawab untuk menamakan Tong talun ialah Panglima Uddang, Penglima Sallehangi dan Panglima Sakti yang berketurunan Bajau Kubang.

Dalam pada itu, daerah ini dinamakan sebagai Tong Talun kerana pada ketika awal penemuan tempat ini, Semporna diliputi oleh hutan belantara yang sangat tebal. Dalam soal penemuan tempat ini, nama Tong Talun kemudiannya ditukar dengan nama Semporna yang member maksud “tempat yang aman atau damai” dan nama ini digunakan sehinggalah sekarang.

Selain itu, dalam buku Regatta Lepa iaitu “Sejarah daerah Semporna”, pada 23 hingga 25 April 2010 menyatakan bahawa daerah Semporna mempunyai keluasan 442 batu persegi atau 113 412 hektar (282 880 ekar) dan terbahagi kepada dua kawasan iaitu Tanah Besar Semporna dan kawasan pulau yang dikenali sebagai Gugusan Pulau Bum-Bum. Daerah Semporna berhampiran dengan sempadan perairan antarabangsa iaitu Filipina dan Indonesia. Oleh itu, keindahan alam semulajadi dasar laut yang sebahagian dari pulau-pulau dikeliling oleh terumbu karang telah menjadikan destinasi pelancongan yang terunggul di rantau ini. Manakala dalam buku Helen Lee Heiss (1984) juga ada menjelaskan bahawa “A government trading station was set up at a site the mainland known to the Bajaus as Tang Talon (meaning the end of the jungle) and re-named Semporna (meaning a place of rest) in Malay”. Disamping itu, Semporna juga dikenali sebagai “tempat pertemuan dan perbincangan empat orang panglima iaitu Panglima Kabogan, Panglima Bum-Bum, Panglima Simunul dan Panglima Abdullah”

Daerah Semporna berada dibawah jajahan takluk Kesultanan Sulu, sebuah kuasa politik yang dominan pada suatu masa dahulu. Jajahan takluknya meliputi sebahagian Filipina (sebelah selatan) dan Borneo Utara. Pada tahun 1876 kawasan yang dikenali dengan Borneo Utara ini telah diperintah oleh Syarikat ‘British North Borneo Chartered Company’ yang dimiliki sepenuhnya oleh Kerajaan British. Oleh itu, Sultan Sulu telah menyerahkan Sabah secara “untuk selamanya dan berkekalan” kepada kerajaan ini sebagai wilayah kuasa urus-tadbir mereka. Dalam pada itu, kuasa lain yang pernah cuba memonopolikan daerah Semporna termasuklah Belanda, namun mereka gagal berbuat demikian kerana kehadiran syarikat British di Semporna. Pada tahun 1963, Sabah telah bersatu dengan Persekutuan Malaya untuk membentuk Malaysia.

Pulau Umaral atau lebih dikenali sebagai Omadal, sebuah pulau kecil di perairan Semporna merupakan titik penting sejarah Semporna. Hal ini kerana, Pulau Omadal merupakan tempat asal suku kaum Bajau yang mendiami Semporna. Orang bajau Pulau Omadal merupakan pelaut atau nelayan yang gigih dan aktif dalam perdagangan hasil laut dan seringkali berurusan dengan lain-lain kepulauan termasuklah tanah besar Semporna. Oleh itu, bukti-bukti terhadap kenyataan ini dapat diperhatikan menerusi ukiran atau tulisan di batu nisan dan lain-lain artifak yang jelas menandakan mereka ini beragama Islam.



Selain itu, daerah Semporna juga adalah kawasan kediaman suku kaum nomad atau lebih dikenali sebagai orang asli laut yang dikenali juga dengan nama ‘Palauh’. Kaum ini masih wujud di Semporna hingga kini dan boleh dilihat di perairan Semporna. Mereka tinggal di bot-bot tradisi di laut dan sentiasa berpindah-randah dari satu pulau ke pulau yang lain. Kaum ‘Palauh’ hanya akan singgah ke tanah besar Semporna jika memerlukan barangan harian atau sebab kematian. Kini sesetengah mereka telah berubah kepada kehidupan yang moden.


TAPAK ARKEOLOGI BUKIT TENGKORAK DI SEMPORNA, SABAH

Sejarah tapak arkeologi ini iaitu Bukit Tengkorak di Semporna, Sabah mempunyai sejarah yang penting dan bermakna kepada masyarakat kerana bukit ini wujud pada 3000 tahun dahulu yang lalu. Hal ini dapat dibuktikan melalui pelbagai artifak dan penemuan utamanya adalah pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara. Berbalik kepada tapak arkeologi, lokasi kedudukan bukit ini terletak di Semporna, Sabah iaitu di persisiran pantai Semporna, kira-kira 500 kaki dari aras laut di timur Sabah. Sabah adalah salah satu negeri di Malaysia dan juga dikenali sebagai “Negeri Di Bawah Bayu” kerana kedudukannya yang strategik dengan laluan angin monsun.

Dalam pada itu, kajian arkeologi yang teliti dan saintifik telah dijalankan di Bukit Tengkorak ini oleh sekumpulan penyelidik dari Pusat Penyelidikan Arkeologi Malaysia iaitu Universiti Sains Malaysia (USM) dengan kerjasama Jabatan Muzium Sabah dan Jabatan Warisan Negara semenjak tahun 1994 lagi. Kajian geologi di Bukit Tengkorak dan kawasan sekitarnya dapat dibuktikan lagi tapak ini salah satu daripada bibir gunung berapi kerana mendapati bahawa Bukit Tengkorak adalah sebahagian dari bibir kawah gunung berapi yang berdiameter 2 kilometer. Dalam pada itu, formasi batuan di Bukit Tengkorak terdiri daripada breksia volkanik jenis andesit, dan batuan tersebut dipercayai merupakan sisa letupan gunung berapi yang berlaku semasa Zaman Pliosen iaitu 5.3 hingga 1.8 juta tahun dahulu.

Disamping itu, kajian tentang tapak ini salah satu daripada bibir gunung berapi, para penyelidik juga telah mengkaji barangan tinggalan yang bersejarah di Bukit Tengkorak ini. Antara barangan tinggalan yang bersejarah ialah pembuatan tembikar dan barangan tinggalan yang unik seperti pembuatan alat batu kecil daripada batuan akik, tulang dan cengkerang. Dalam pada itu, terdapat juga tembikar yang bercorak ditemui dan tanah liat berusia 3000 tahun yang lalu di tapak ini. Bukit ini juga dianggarkan mengandungi lebih dari 6 juta serpihan tembikar yang bersejarah dan dikenal pasti sebagai pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara.

Selain daripada bukit ini dikenal pasti sebahagian daripada bibir gunung berapi sekaligus dibuktikan dengan tapak pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara 3000 tahun lalu, bukit ini mempunyai kewujudan manusia dan rangkaian perdangangan di tapak akeologi ini. Hal ini kerana, wujudnya pergerakan manusia dan rangkaian perdagangan antarabangsa secara jauh melalui lautan di antara Kepulauan Asia Tenggara dan Pasifik (lebih 3 500 km) dari Timur Sabah ke New Britain di Melanesia, 2000 – 3000 tahun sebelum Captain James Cook menjelajahi kepulauan Asia Tenggara dan lautan Pasifik pada tahun 1768 – 1779. Oleh itu, mereka sudah menjalankan hubungan perdagangan dengan penduduk di Nusantara dan kepulauan Pasifik pada dahulunya di lokasi kajian ini.

Kesimpulannya, tapak arkeologi Bukit Tengkorak di Semporna, Sabah ini banyak keunikan dan khazanah untuk semua masyarakat di Malaysia mahupun penduduk luar Negara untuk melihat keindahan tapak ini dengan lebih jelas. Oleh itu, tapak ini wajarlah diberikan pembangunan atau penambahbaikan agar sentiasa dikunjungi.


ASAL-USUL BUKIT TENGKORAK

Asal-usul bukit Tengkorak ini ialah salah satu bukit yang bersejarah pada 3000 tahun yang lalu dan merupakan merupakan sebuah tapak pembuatan tembikar bersejarah yang terbesar di Asia Tenggara. Oleh itu, obejektif kajian ialah untuk mengetahui asal-usul bukit ini pada zaman duhulu iaitu 3000 tahun lalu. Selain itu juga, Bukit Tengkorak merupakan tapak pelindung gua batuan volkanik dan sebahagian daripada bibir gunung berapi yang berdiameter sekitar 2 kilometer. Lokasi kedudukan bukit ini terletak kira-kira 500 kaki d atas paras laut di pesisiran pantai Semporna, Timur Sabah (Utara 4 27’ 20.08” dan 118 37’ 04.3” Timur).

Berbalik kepada asal-usul tapak arkeologi ini, menurut temu bual bersama Bahagian Jabatan Penerangan Muzium Sabah iaitu Encik Fazil Bin Malail, mengatakan bukit ini telah dibuktikan sebahagian daripada bibir gunung berapi kerana terdapat kesan kawah di belakang bukit ini. Hal ini dapat dilihat ketika hendak menaiki bukit ini, terdapat papan tanda iaitu di perhentian ke-3 yang menyatakan “Orang Tua Sedang Tidur” yang bermaksud gunung berapi yang tidak aktif lagi. Oleh itu, melalui daripada pemerhatian yang dijalankan ialah melihat dengan lebih jelas kedudukan dan struktur bukit ini sekaligus mengetahui bukit ini salah satu daripada tapak arkeologi yang berada di Malaysia. Objektif yang pertama pengkaji dapat buktikan ialah bukit Tengkorak ini terletak kira kira 500 kaki di atas paras laut di persisiran Semporna, Sabah. Selain daripada kedudukan bukit ini, pengkaji juga dapat perhatikan pemandangan laut dan kedudukan daerah Semporna dari atas bukit ini.

Disamping itu, tapak ini mempunyai khazanah dan keunikannya selain daripada barangan tinggalan yang bersejarah seperti yang dikatakan oleh akhbar SABAH NEW TIMES. Oleh itu, kajian arkeologi yang sistematik dan saintifik telah dijalankan di Bukit Tengkorak dan kawasan sekitar daerah Semporna oleh sekumpulan penyelidik dari Pusat Penyelidikan Arkeologi Malaysia, Universiti Sains Malaysia dengan kerjasama Jabatan Muzium Sabah semenjak 1994. Oleh kerana tapak ini mempunyai keunikan dan khazanah yang berharga disebabkan telah berusia 3 000 tahun yang lalu, JABATAN WARISAN NEGARA iaitu “Kementerian Komunikasi Dan Kebudayaan,” akan melaksanakan Pembangunan Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak Semporna, Sabah. Dalam rancangan pembangunan yang dilakukan ini, pihak jabatan merancang untuk membina kemudahan infrastruktur seperti galeri pameran, menaik taraf pelantar, laluan pejalan kaki, wakaf, pintu gerbang, papan penerangan, pelindung petak ekskavasi dan lain-lain kerja berkaitan. Oleh hal demikian, tapak ini dipertingkatkan lagi kemudahan untuk lawatan dalam pengkajian terhadap Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak sekaligus dapat menikmati keunikan tapak ini. Salah satu kemudahan infrastruktur dan pembangunan yang ada ialah kemudahan tangga untuk menaiki bukit bersejarah ini yang dibina pada tahun 2008 dan kunjungan muzium yang dibina pada tahun 2010.

Selain itu, Tapak Warisan Arkeologi Bukit Tengkorak di sini perlu ditambah nilai bagi menjadikannya produk pelancongan yang menarik, kata Menteri pelancongan Datuk Seri Dr Ng Yen Yen dalam Dalam artikel Berita Wilayah BERNAMA (Berita Sabah) iaitu pada 18 Oktober 2011 jam 18.08 p.m memberikan informasi tentang “Tapak Warisan Arkeologi Bukit Tengkorak Perlu Ditambah Nilai – Ng”. Hal ini demikian kerana, Bukit Tengkorak sememangnya dikenal pasti sebagai satu daripada tapak pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara pada zaman Neolitik iaitu kira-kira 3,000 tahun dahulu.



#CONTOH GAMBAR#

Gambar rajah 1 : Bukit tengkorak di Semporna, Sabah
Diperolehi daripada : Sabah New Times, 21 November 2010


Gambar rajah 2 : Kesan kawah gunung berapi yang terdapat di belakang
bukit.
Diperolehi daripada : Sabahluv.com



BAHAN ARTIFAK ATAU BAHAN TINGGALAN BUKIT TENGKORAK

Bahan artifak ataupun barangan tinggalan yang bersejarah ialah sesuatu keunikan atau mempunyai khazanah. Hal ini demikian kerana, dalam kajian terhadap Bukit Tengkorak, terdapat beberapa artifak dan barangan tinggalan bersejarah. Sebagai contoh utamanya, pembuatan tembikar 3000 tahun yang lalu di tapak arkeologi ini. Oleh itu, bahan-bahan arkeologi yang dijumpai membuktikan bahawa sejarah penduduk dan petempatan awal di Sabah boleh dijejaki sejak zaman paleolitik iaitu zaman batu awal kira-kira 200 000 – 300 000 tahun dahulu. Penduduk yang tinggal di dalam gua dipercayai merupakan penduduk yang terawal di Sabah dan telah dijumpai di Tingkayu, Sabah. Kemudiannya diikuti oleh zaman Neolitik iaitu kira-kira 7000 tahun dahulu. Pada zaman ini penempatan-penempatan manusia yang dikenali sebagai orang Hoabinh telah ditemui di Gua Madai yang terletak di daerah Kunak, Bukit Tengkorak yang terletak di Semporna dan Gua Gomantong terletak di Sandakan. Seterusnya zaman beralih dengan adanya kemunculan zaman logam kira-kira 4000 tahun dahulu.

Dalam pada itu, terdapat faktor yang menjadi masalah dalam kajian ini. Contohnya, masalah sumber yang asli barangan bersejarah seperti tembikar dan pelbagai artifak lain. Hal ini kerana, Berita Wilayah BERNAMA (Berita Sabah) pada 18 Oktober 2011 jam 18.08 PM menyatakan, 3000 tahun dahulu. Sejak tahun 1994, penyelidik dari Pusat Penyelidikan Arkeologi Malaysia Universiti Sains Malaysia (USM) dengan kerjasama Jabatan Muzium Sabah telah melakukan penyelidikan saintifik dan sistematik di Bukit Tengkorak dan menemui ratusan ribu serpihan tembikar tanah prasejarah yang dihiasi pelbagai corak selain dikenalpasti sebagai satu daripada tapak pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara pada zaman Neolitik. Manakala UTUSAN MALAYSIA (Sabah) pada 22 April 2011 pula menyatakan, beberapa penemuan penting ditemui seperti ribuan serpihan tembikar prasejarah, artifak pengebumian manusia dalam keranda kayu balak, tempayan, alatan batu mikrolit, loceng gangsa, manik dan sisa-sisa flora dan fauna seperti tulang haiwan ikan dan cengkerang laut. Impak dari dua sumber kajian ini berbeza akan menyukarkan lagi pengkajian terhadap Bukit Tengkorak di Semporna, SABAH. Oleh itu, langkah untuk mengatasi permasalahan kajian ini dari sumber kajian yang berbeza ialah dengan pergi ke lokasi kajian sekaligus menemu bual responden yang mengetahui bahan artifak dan bahan tinggalan sejarah yang terdapat di lokasi ini.


#CONTOH GAMBAR#

Gambar rajah 3 : Pecahan tembikar dengan corak berturis dan tekanan yang ditemui di Bukit Tengkorak.
Diperolehi daripada : Laman Web Rasmi Jabatan Warisan Negara, Kementerian Komunikasi Dan Kebudayaan.


Gambar rajah 4 : Pecahan tembikar yang telah diekskavasi di Bukit Tengkorak
Diperolehi daripada : Laman Web Rasmi Jabatan Warisan Negara, Kementerian Komunikasi Dan Kebudayaan.


Terdapat bahan rujukan yang asli di tapak ini, menunjukkan barangan bersejarah di Bukit Tengkorak 3000 tahun lalu. Oleh itu, dalam kajian ini akan memudahkan lagi pengkajian di lokasi ini. Sebagai contoh utama, terdapat rujukan menyatakan wujudnya tembikar yang bersejarah di tapak arkeologi ini. Disamping itu, melalui temu bual Bahagian Jabatan Penerangan Muzium Sabah, mengatakan bukit ini sangat terbukti sebagai salah satu pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara pada 3000 tahun lalu. Hal ini kerana, terdapat banyak serpihan-serpihan tembikar yang berada di tapak ini. Sebagai contoh, sepanjang laluan batu besar di bukit ini, terdapat banyak serpihan tembikar yang berusia 3000 tahun lalu.

#CONTOH GAMBAR#

 
Gambar rajah 5 : Sepanjang laluan batu besar terdapat serpihan-serpihan tembikar
Diperolehi daripada : Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak



Selain daripada serpihan tembikar yang berada di tapak ini, terdapat juga barangan yang lain. Misalnya, tanah liat yang berusia 3000 tahun lalu, cengkerang dan pecahan tembikar yang diukir.


#CONTOH GAMBAR#

 
Gambar rajah 6 : Tanah liat
yang sedang digali
Diperolehi daripada : Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak

Gambar rajah 7 : Tanah liat yang berusia 3000 tahun lalu
Diperolehi daripada : Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak

Gambar rajah 9 : Pecahan tembikar yang berusia 3000 tahun lalu
Diperolehi daripada : Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak

Gambar rajah 8 : Cengkerang berusia 3000 tahun lalu
Diperolehi daripada : Tapak Arkeologi Bukit Tengkorak




Di samping itu, pada tahun 2008, “KERJA-KERJA EKSKAVASI ARKEOLOGI” telah dijalankan oleh penyilidik dari Universiti Sains Malaysia (USM), Jabatan Muzium Sabah dan Jabatan Warisan Negara. Oleh itu, bukti-bukti arkeologi yang ditemui semasa kerja ekskavasi di bukit ini ialah artifak prasejarah seperti pengebumian manusia dalam keranda kayu balak, tempayan, dan pengebumian lunjur. Selain itu, terdapat juga alat batu mikrolit yang dibuat daripada akik, cert, dan obsidian, serpihan tembikar tanah dan batu seperti di gambar rajah 5, loceng gangsa, alat-alat besi, manic, dan sisa-sisa flora dan fauna seperti tulang haiwan, ikan dan yang terakhir cengkerang laut seperti di gambar rajah 8.

 

KEWUJUDAN PERGERAKAN MANUSIA DAN RANGKAIAN PERDAGANGAN

Hal ini demikian kerana, dalam pengkajian arkeologi di tapak ini, terdapat wujud pergerakan manusia dan rangkaian perdagangan antarabangsa secara jauh melalui lautan di antara Kepulauan Asia Tenggara dan Pasifik (lebih 3 500 km) dari Timur Sabah ke New Britain di Melanesia, 2000 – 3000 tahun sebelum Captain James Cook menjelajahi kepulauan Asia Tenggara dan lautan Pasifik pada tahun 1768 – 1779. Oleh itu, mereka sudah menjalankan hubungan perdagangan dengan penduduk di Nusantara dan kepulauan Pasifik pada dahulunya di lokasi kajian ini.



#CONTOH GAMBAR#

Gambar rajah 10 : Peta diatas membuktikan kewujudan pergerakan manusia dan rangkaian perdagangan iaitu pada 3000 tahun yang lalu
Diperolehi daripada : zainudins.blogspot.com


Hasil temu bual bertanyakan soalan tentang kewujudan manusia dan rangkaian perdagangan dalam pengkajian ini iaitu daripada Bahagian Jabatan Penerangan Muzium Sabah, mengatakan memang wujudnya manusia dan rangkaian perdagangan yang mereka lakukan pada 3000 tahun lalu. Hal ini kerana, rangkaian perdagangan adalah sumber makanan mereka. Oleh itu, seperti yang di nyatakan oleh UTUSAN MALAYSIA (Sabah) pada 22 April “Bukit Tengkorak Simpan Khazanah” memberi gambaran bahawa penyelidikan arkeologi di tapak ini telah membuktikan bahawa rangkaian perdagangan yang terpanjang di dunia, iaitu dari timur Sabah ke beberapa kawasan lain sejauh lebih 3 500 kilometer, kira-kira 3000 tahun dahulu.

Selain itu, rujukan sumber daripada tapak ini iaitu pada tahun 2002 hingga 2006, kajian arkeologi di tapak Melanta Tutup, sebuah tapak baru yang terletak kira-kira 12 kilometer dari Bukit Tengkorak juga telah mendedahkan bukti baru tentang kewujudan manusia prasejarah di daerah Semporna lebih 10 000 tahun dahulu pada zaman Paleolitik sehingga Zaman Neolitik iaitu 3 000 tahun dahulu, Zaman Logam dan Zaman Sejarah Awal iaitu 1 000 tahun dahulu.

Di samping itu, kajian perbandingan jumpaan artifak seperti tembikar dan alat batu yang ditemui di Bukit Tengkorak menunjukkan banyak persamaan dengan artifak yang ditemui di tapak-tapak sezaman yang lain di Asia Tenggara dan lautan Pasifik. Kajian paleoantropologi dan perbandingan rangka-rangka manusia yang ditemui di Semporna dan tapak-tapak lain di Asia Tenggara turut menyokong hipotesis migrasi dan penyebaran berleluasa populasi manusia prasejarah di Asia Tenggara pada Zaman Neolitik dan Zaman Logam. Kajian sumber batuan dan artifak obsidian yang ditemui di Bukit Tengkorak turut mencadangkan kewujudan rangkaian perdagangan atau pertukaran sekaligus pergerakan manusia secara jarak jauh melalui lautan antara kepulauan Asia Tenggara dan Pasifik seawall 3 000 tahun dahulu.


KESIMPULAN
Kajian terhadap “SEJARAH TAPAK ARKEOLOGI BUKIT TENGKORAK DI SEMPORNA, SABAH”, yang dilaksanakan sekitar 1 bulan lebih ini, banyak sumber dan perkara baru atau bernilai yang pengkaji dapat dalam pengkajian ini. Oleh itu, tapak arkeologi ini amat penting kepada masyarakat kita. Hal ini kerana, para penyilidik dari Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang dengan kerjasama Jabatan Muzium Sabah dan kini bersama dengan Jabatan Warisan Negara, telah mengkaji bukit ini adalah khazanah yang penting kerana dibuktikan dengan tapak arkeologi ini adalah pembuatan tembikar terbesar di Asia Tenggara pada 3000 tahun lalu hingga kini. Dalam pada itu, terhadap pengkajian yang dijalankan terhadap bukit ini iaitu kerja kursus Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS) yang dikeluarkan oleh Majlis Peperiksaan Sekolah (MPM), memberikan pengkaji banyak pengalaman baru sekaligus melihat dan menyelidik bukit ini yang mempunyai sejarah tersendiri. Misalnya, tujuan mengkaji asal usul bukit ini hingga kewujudan dan rangkaian perdagangan manusia pada 3000 tahun lalu ini. Kita harus bersyukur khususnya masyarakat yang berada di daerah Semporna, Sabah ini kerana tapak ini telah diiktiraf sebagai salah satu tapak arkeologi di Malaysia kerana mempunyai keunikannya yang ada sehinggakan terdapat pembangunan yang dilakukan seperti pembinaan tangga pada tahun 2008 dan muzium dibina pada tahun 2010 di lokasi kajian yang dilaksanakan. Oleh itu, kajian kerja kursus sejarah yang dijalankan, memberi kesedaran kepada pengkaji tentang pentingnya tapak ini yang mempunyai barangan tinggalan sejarah sekaligus mewujudkan sifat sentiasa berusaha dalam pengkajian dan tidak mudah berputus asa.


RUJUKAN / BIBLIOGRAFI

BUKU

Buku Regatta Lepa. Sejarah daerah Semporna, 23-25 April 2010.

Helen Lee Heiss. Singapore : Eurasin Pressss Pte LTd, 1984.

Nor Aslina Bt Mamat dan Norlela Bt Mamat. Masteri Memori Melalui Peta Minda Sejarah. Puchong : PNI NEURON (M) SDN. BHD, 2010.



SURAT KHABAR

Nazri Mustapa. “Bukit Tengkorak Simpan Khazanah”. Utusan Malaysia (Sabah), 22 April 2012.

Sabah New Times. “Keunikan Bukit Tengkorak”, 21 November 2010.



LAMAN WEB

Berita Wilayah Bernama, Berita Sabah. “Tapak Warisan Arkeologi Bukit Tengkorak Perlu Ditambah Nilai – Ng”. http://www.Bernama.com/bernama/.

Laman Web Rasmi Jabatan Warisan Negara, Kementerian Komunikasi Dan Kebudayaan. “Bukit Tengkorak, Semporna, Sabah (3.000 Tahun)”. https://www.heritage.gov.my /v2/index.php /ms/ arkeologi/penyelidikan-arkeologi-di malaysia/sabah-timur/.

Museum-Sabah.gov.my, Kenali Muzium Anda. “tengkorak”.http://Museum-sabah.gov.my /bm/ kenalimuziumanda/tengkorak.html.

SabaLuv.Com. “lejen bukit tengkorak”. http://sabahluv.com/lejen-bukit-tengkorak-semporna-tapak-arkeologi-berusia-3000-tahun-skull-hill-semporna.

Zainudins.blogspot.com. “Tapak Warisan Arkeologi”. http://zainudins.blogspot.com/search/label/Arkib%20Tapak%20Warisan%20Arkeologi



SUMBER LISAN

Bahagian Jabatan Penerangan Muzium Sabah, Encik Fazil Bin Malail. 9 Februari 2013.
 

LAMPIRAN

#gambar-gambar lokasi kajian

#surat kebenaran

#proposal/cadangan kajian

PBS Pengajian Am STPM 2013 penggal 2 [contoh untuk dijadikan panduan]

Tajuk Kajian : TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PERKHIDMATAN YANG DI TAWARKAN OLEH PENGUSAHA STESEN MINYAK DI SEMPORNA, SABAH.

SINOPSIS

Kajian ini adalah bertujuan untuk mengenal pasti tahap kepuasan pelanggan terhadap perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak di Semporna, Sabah. Sebagai contoh, stesen minyak Petronas, Shell dan Esso yang mempunyai perbezaan dari segi kualiti minyak sama ada petrol atau diesel. Justeru itu, perbezaan terhadap cara layanan staf dan pengusaha stesen minyak juga terlibat dalam pengkajian ini. Selain mengkaji tahap kepuasan pelanggan, pengkajian ini juga dijalankan untuk mengkaji masalah-masalah yang dihadapi oleh pelanggan. Sebagai contoh utamanya, masalah kesesakan jalan raya ketika pengguna ingin menggunakan perkhidmatan ini dan masalah kualiti minyak sekaligus layanan staf kepada pelanggan. Kaedah kajian yang digunakan dalam melaksanakan pengkajian ini ialah kaedah pemerhatian, soal selidik, temu bual dan rujukan. Dalam pada itu, faktor yang menjadi masalah kepada pelanggan wajarlah ditangani oleh pengusaha agar perkhidmatan ini lancar digunakan. Oleh itu, kajian “TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PERKHIDMATAN YANG DI TAWARKAN OLEH PENGUSAHA STESEN MINYAK DI SEMPORNA, SABAH” telah dijalankan.

ISI KANDUNGAN

PERKARA	MUKA SURAT
Penghargaan	3
Pengenalan	4 - 5
Objektif Kajian	6
Lokasi Kajian	7
Kaedah Kajian	8 - 12
Dapatan Kajian Dan Perbincangan	13 - 30
Kesimpulan	31
Rujukan	32
Lampiran	33 - 37

  

PENGHARGAAN

Assalamualaikum w.b.t , bersyukur kehadrat Allah s.w.t kerana dengan limpah kurniaNya dapat saya menyiapakan kerja kursus Pengajian Am iaitu tugasan pentaksiran berasaskan sekolah (PBS). Tajuk yang saya kaji ialah berkaitan dengan pengusaha stesen minyak dan pelanggan iaitu “TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PERKHIDMATAN YANG DI TAWARKAN OLEH PENGUSAHA STESEN MINYAK DI SEMPORNA, SABAH”. Saya juga ingin berterima kasih kepada guru mata pelajaran Pengajian Am, kerana telah memberi tunjuk ajar kepada saya selama kerja kursus ini dihasilkan. Tidak lupa juga kepada pengetua sekolah yang memberikan kebenaran untuk menjalankan kajian ini sehingga siap sepenuhnya. Akhir sekali, saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada responden-responden yang terlibat dalam pengkajian saya dan yang terutama sekali kepada kedua ibu bapa saya kerana memberikan kebenaran dan peluang dalam melakukan kerja kursus ini.

PENGENALAN

Semporna merupakan sebuah daerah yang terletak di negeri Sabah dan merupakan sebuah pekan yang sedang pesat membangun sejajar dengan peredaran masa. Hal ini demikian kerana, secara umunya banyak kenderaan sama ada motor, kereta mahupun bas semakin bertambah dari semasa ke semasa. Oleh itu, di daerah atau pekan Semporna khusunya, hanya terdapat tiga buah sahaja stesen minyak dan satu stesen minyak dalam satu cawangan yang beroperasi setiap hari. Oleh itu, banyak punca dan masalah yang tidak dapat memenuhi kepuasan pelanggan terhadap perkhidmatan ini secara amnya bagi masyarakat yang ada di daerah Semporna. Justeru itu, pengkaji akan menjalankan kajian terhadap tahap kepuasan pelanggan bagi mengenal pasti masalah yang timbul. Hasil pemerhatian dan pengalaman sendiri, saya mendapati bahawa sesetengah pelanggan yang berada di daerah ini sangat tidak berpuas hati dengan stesen minyak yang sesak, terutama ketika waktu siang. Hal ini kerana, waktu ini adalah sangat padat dengan aktiviti harian masyarakat di daerah Semporna. Misalnya, waktu bekerja, waktu persekolahan dan sebagainya.

Menurut Wikipedia, stesen minyak bermaksud sebuah stesen pengisian, stesen pengisian bahan bakar, stesen gas atau stesen perkhidmatan adalah sebuah kemudahan yang menjual bahan api dan pelincir untuk kenderaan bermotor. Bahan api paling biasa dijual adalah petroleum, gasolin atau minyak diesel.

Dalam pada itu, terdapat beberapa perkataan yang sering digunakan dalam kajian ini. Antaranya ialah pelanggan. Menurut Ririnjani (2012), pelanggan adalah orang-orang yang kegiatannya membeli dan menggunakan suatu produk, baik barang mahupun jasa, secara terus menerus. Wikipedia juga menyatakan bahawa pelanggan merujuk kepada individu yang membeli barang yang dihasilkan dalam ekonomi.

  

Selain itu, ialah kepuasan. Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2010), kepuasan adalah perihal puas, kelegaan, kenikmatan, kesenangan dan ketenteraman jiwa. Dalam kajian di Scribd.com, pelanggan adalah suatu keadaan di mana keinginan, harapan, dan keperluan pelanggan dipenuhi. 

OBJEKTIF KAJIAN

Dalam objektif kajian ini, menurut Wikipedia, stesen minyak bermaksud sebuah stesen pengisian, stesen pengisian bahan bakar, stesen gas atau stesen perkhidmatan adalah sebuah kemudahan yang menjual bahan api dan pelincir untuk kenderaan bermotor. Bahan api paling biasa dijual adalah petroleum, gasolin atau minyak diesel. Dalam pada itu, menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2010), kepuasan ialah perihal puas, kelegaan, kenikmatan, kesenangan dan ketenteraman jiwa. Dalam kajian di Scribd.com, pelanggan adalah suatu keadaan di mana keinginan, harapan, dan keperluan pelanggan dipenuhi. 

·           Mengkaji kualiti minyak petrol dan diesel yang dijual di daerah Semporna, Sabah.

-          Kualiti minyak petrol dan diesel yang ditawarkan atau dijual di daerah Semporna, Sabah ini, memberi pilihan kepada pelanggan sama ada minyak dari stesen minyak Petronas, Shell ataupun Esso.

·        Mengkaji cara layanan staf dan pengusaha stesen minyak terhadap pelanggan di daerah Semporna, Sabah.

-          Layanan staf dan pengusaha ini memberi impak kepada pelanggan. Misalnya, pelanggan akan lebih gemar dengan perkhidmatan stesen minyak yang memberikan layanan mesra sekaligus layanan pengusaha stesen minyak yang menawarkan kemudahan seperti tandas, kedai runcit atau tempat pelanggan berehat seketika.

·         Mengkaji masalah-masalah dihadapi pelanggan stesen minyak di daerah Semporna, Sabah.

-          Terdapat beberapa faktor yang menjadi masalah kepada pelanggan di daerah Semporna, Sabah. Sebagai contoh utamanya, masalah kesesakan ketika pelanggan ingin mengisi minyak.

LOKASI KAJIAN

Kajian ini telah dijalankan di daerah atau pekan Semporna, Sabah. Lokasi kawasan kajian ini terletak kira-kira 369 kilometer dari Bandar Sandakan, Sabah dan sekitar 119 kilometer dari Bandar Tawau, Sabah. Oleh itu, pekan Semporna mudah untuk dikunjungi kerana mempunyai rangkaian perhubungan dan pengangkutan yang sempurna. Hal ini kerana, pekan Semporna terletak dengan jalan raya utama yang menghubungkan Bandar Kota Kinabalu dan Bandar Tawau, Sabah.

Stesen minyak Petronas, Shell dan Esso merupakan perkhidmatan yang di tawarkan oleh pengusaha stesen minyak di daerah Semporna. Oleh hal yang demikian, ketiga-tiga stesen minyak ini berdekatan dengan pelbagai pekhidmatan dan kemudahan yang ada. Misalnya, sekitar kawasan stesen minyak Esso terletak di pekan Semporna yang mempunyai kemudahan kepada masyarakat di daerah ini seperti Maybank, kedai-kedai runcit untuk orang awam, kemudahan untuk beribadat seperti masjid dan sebagainya. Selain itu, terdapat juga kemudahan atau perkhidmatan lain dan sekolah di sekitar kawasan stesen minyak. Sebagai contoh, stesen minyak Shell berdekatan dengan Majlis Daerah Semporna (MDS), gelanggang futsal, bengkel kereta dan lain-lain. Manakala sekitar kawasan stesen minyak Petronas, terdapat kawasan perumahan iaitu Taman Miramas, Sekolah Agama Negeri Sabah, Embun Cafe dan sebagainya. Kemudahan atau perkhidmatan ini banyak membantu masyarakat di daerah ini.

KAEDAH KAJIAN

1.      Reka Bentuk Kajian

Kaedah kajian yang digunakan dalam melaksanakan pengkajian ini ialah kaedah pemerhatian, soal selidik, temu bual dan rujukan. Hal ini bertujuan untuk menkaji kualiti minyak petrol dan diesel yang ditawarkan oleh pengusaha dan mengkaji cara layanan staf serta pengusaha. Di samping itu, kajian ini juga bertujuan mengkaji masalah-masalah yang dihadapi oleh pelanggan atau pengguna. Dalam pada itu, kaedah soal selidik sangat diperlukan untuk memudahkan lagi pengkajian terhadap tahap kepuasan pelanggan yang menggunakan perkhidmatan stesen minyak.

2.      Skop Kajian

Skop kajian ini memfokuskan tiga faktor iaitu kajian kualiti minyak, cara layanan staf dan pengusaha dan masalah yang dihadapi oleh pelanggan di daerah Semporna, Sabah. Terdapat tiga jenis stesen yang diusahakan oleh pengusaha stesen minyak iaitu Petronas, Shell dan Esso.

3.      Sampel Kajian

Dalam sampel kajian ini, terdapat bahan yang digunakan untuk  kajian tahap kepuasan pelanggan terhadap perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak di Semporna, Sabah. Sebagai contoh utamanya, borang soal selidik yang diberi secara random kepada 30 responden yang menggunakan perkhidmatan ini.

4.      Instrumen Kajian

Melalui soal selidik, saya telah mengedarkan borang soal selidik kepada 30 responden. Antaranya, 10 orang pelanggan di stesen minyak Petronas, 10 orang pelanggan di stesen minyak Shell dan 10 orang pelanggan di stesen minyak Esso. Hal ini bertujuan untuk melihat sekaligus memudahkan saya untuk mengkaji data yang diberikan sama ada positif atau sebaliknya. Kesemua responden ini dipilih secara rawak dari segi umur, jantina serta pekerjaan. Terdapat tiga bahagian yang ada dalam borang soal selidik iaitu Bahagian A, Bahagian B dan Bahagian C. 3 soalan berkaitan dengan kualiti minyak petrol dan diesel manakala 3 soalan pula berkaitan dengan cara layanan staf terhadap pelanggan atau pengguna iaitu mengikut nilai skala (1)“Tidak Berpuas hati”, (2)“Kurang Berpuas hati”, (3)“Berpuas hati”, dan (4)“Sangat Berpuas hati”. Selain itu, 1 soalan meminta cadangan daripada pelanggan sekaligus 4 soalan meminta pelanggan menandakan mengikut skala (1)“sangat tidak setuju”, (2)“tidak setuju”, (3)“setuju”, dan (4)“sangat setuju”. Antara soalan dalam borang soal selidik adalah seperti berikut :

Bahagian A

Mengenai demografi responden seperti umur, jantina, dan pekerjaan. Umur dan pekerjaan diminta mengisi ruangan kosong manakala jantina menandakan ( / ) pada ruangan kosong yang disediakan.

Bahagian B

Bahagian ini mempunyai 3 soalan yang berkaitan kualiti minyak petrol dan diesel manakala 3 soalan lagi berkaitan cara layanan staf terhadap pelanggan atau pengguna. Ianya mengikut nilai skala yang diberikan seperti :

1 – Tidak Berpuas hati                                                            3 – Berpuas hati

2 – Kurang Berpuas hati                                                         4 – Sangat Berpuas hati

Selain itu, 1 soalan lagi meminta cadangan atau pendapat bagi meningkatkan lagi kualiti minyak dan memperbaiki layanan yang diberikan oleh staf dan pengusaha stesen minyak di Semporna, Sabah.

Bahagian C

Manakala bahagian yang terakhir ini, mempunyai 4 soalan yang berkaitan masalah yang dihadapi oleh pelanggan, iaitu dari segi kualiti minyak petrol dan diesel serta berkaitan dengan layanan staf dan pengusaha menawarkan kemudahan yang diberikan. Ianya mengikut nilai skala yang diberikan seperti :

1 – Sangat tidak setuju                                                                       3 – Setuju

2 – Tidak setuju                                                                                  4 – Sangat setuju

5.      Prosedur Pengumpulan Data

Melakukan item soalan dalam kajian

I Mengedarkan borang soal selidik daripada responden

I Membuat rumusan kajian I

Mentafsir data

I Mendapatkan kebenaran daripada pihak yang berkaitan dalam kajian

 

  Rajah 1 : Carta Alir Proses Penyelidikan

Berdasarkan rajah 1, kajian ini berpandukan prosedur kajian yang telah ditetapkan agar objektif kajian dapat dilakukan dengan sempurna. Prosedur kajian utama yang dilakukan dengan mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh pengguna atau pelanggan yang menggunakan perkhidmatan ini. Selain itu, pengumpulan maklumat berkaitan masalah yang dibincangkan mengenal pasti responden dan kaedah yang digunakan untuk pengumpulan data.

Penyelidik menggunakan borang soal selidik dan mengedarkan kepada responden sekaligus menerangkan cara-cara untuk menjawab. Setelah borang soal selidik selesai dijawab, penyilidk membuat pengumpulan data bagi mendapatkan dapatan kajian serta kesimpulan. Antara soalan yang terdapat dalam borang soal selidik adalah seperti yang berikut :

•  Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Petronas Semporna, Sabah. 
•  Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Shell Semporna, Sabah. 
•   Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Esso Semporna, Sabah. 
•  Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Petronas Semporna, Sabah 
• Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Shell Semporna, Sabah. 
• Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Esso Semporna, Sabah. 
•  Apakah cadangan anda untuk meningkatkan lagi kualiti minyak dan memperbaiki layanan yang diberikan oleh staf dan pengusaha stesen minyak di Semporna, Sabah. 
• Menambahkan lagi stesen yang lain. 
• Kualiti minyak dipertingkatkan. 
• Kemudahan seperti tandas, kedai runcit, pam tayar, dan sebagainya perlu ada. 
•  Staf yang mempunyai layanan mesra.

Oleh itu, hasil soal selidik ini memberikan penyelidik perbandingan dari segi kualiti minyak, cara layanan staf dan masalah yang dihadapi oleh pelanggan. Sesetengah masyarakat di Semporna sangat menitikberatkan kualiti minyak yang ditawarkan. Hal ini kerana, kualiti minyak ini akan memberi impak kepada enjin kenderaan bermotor.

6.      Kaedah Tambahan

-          Pemerhatian selama empat hari iaitu selama satu jam dalam sehari manakala pemerhatian selama dua hari iaitu selama satu jam dalam sehari pada waktu pagi atau petang dan waktu malam.

-          Temu bual seramai 5 orang pelangggan yang menggunakan perkhidmatan ini sekaligus staf-staf stesen minyak mengenai cara layanan mereka terhadap pelanggan pada waktu pagi atau petang serta waktu malam.

-          Rujukan dengan menggunakan internet, kajian yang telah dilakukan oleh pelajar di universiti tempatan, blog, Kamus Dewan Bahasa Edisi Keempat dan lain-lain untuk mencari definisi perkataan yang sering digunakan dalam kajian ini.

DAPATAN KAJIAN DAN PERBINCANGAN

Analisis Bahagian A

        i.            Umur

Jadual 1 dan carta pai menunjukkan bilangan responden yang dipilih secara random berdasarkan umur. Hasil mendapati bahawa, responden 18-20 tahun merupakan majoriti dalam kajian ini dengan bilangan seramai 6 orang remaja iaitu 20.0% dan diikuti 5 responden yang berumur 24-26 tahun iaitu 16.7%. Dalam pada itu, terdapat bilangan responden yang sama frekuensi iaitu 4 orang yang berumur 27-29 tahun dan 33-35 tahun iaitu 13.3%. Manakala, responden berumur 48-50 tahun seramai 3 orang iaitu 10.0%, responden yang berumur 21-23 tahun, 30-32 tahun dan 45-47 tahun adalah sama bilangan frekuensi seramai 2 orang iaitu 6.7%. Selain itu, responden yang berumur 39-41 tahun dan 42-44 tahun juga sama bilangan frekuensi seramai 1 orang iaitu 3.3%. Manakala, umur 36-38 tahun tidak mempunyai responden dalam kajian ini.

Jadual 1 : Menunjukkan Bilangan Responden Yang Dipilih Secara Random Berdasarkan Umur
Umur	Frekuensi ( )	Peratusan ( % )
18-20 tahun	6	20.0%
21-23 tahun	2	6.7%
24-26 tahun	5	16.7%
27-29 tahun	4	13.3%
30-32 tahun	2	6.7%
33-35 tahun	4	13.3%
36-38 tahun	0	0.0%
39-41 tahun	1	3.3%
42-44 tahun	1	3.3%
45-47 tahun	2	6.7%
48-50 tahun	3	10.0%
Jumlah	30	100.0%

Rajah 2 : Menunjukkan Bilangan Responden Yang Dipilih Secara

Random Berdasarkan Umur

                                                            #GRAF/CARTA#

                                                                                               

Sumber : Kajian hasil soal selidik

1 Frekuensi = 1 Responden

Peratusan = Frekuensi × 100 ÷ Jumlah Responden

      ii.            Jantina  

Jadual 2 menunjukkan bilangan responden berdasarkan jantina lelaki dan perempuan. Dalam kajian ini, majoriti responden lelaki lebih ramai berbanding responden perempuan. Responden lelaki seramai 21 orang iaitu 70%, manakala responden perempuan pula, seramai 9 orang sahaja iaitu 30%.

Jadual 2 : Menunjukkan Bilangan Responden Berdasarkan Jantina
Jantina	Frekuensi ( )	Peratusan ( % )
Lelaki	21	70%
Perempuan	9	30%
Jumlah	30	100%

    iii.            Pekerjaan

Jadual 3 menunjukkan bilangan responden berdasarkan pekerjaan. Hasil kajian mendapati bahawa kebanyakan responden bekerja sebagai penjawat awam atau kakitangan kerajaan seramai 11 orang iaitu 36.7% dan diikuti dengan responden pekerjaan lain lain seramai 9 orang iaitu 30.0%. Manakala, responden yang bekerja sendiri seramai 8 orang iaitu peratusan sebanyak 26.7% dan terakhir responden yang bekerja dengan syarikat atau pekerja swasta seramai 2 orang iaitu 6.7%.

Jadual 3 : Menunjukkan Bilangan Responden Berdasarkan Pekerjaan
Kategori	Frekuensi ( )	Peratusan ( % )
Penjawat Awam/Kakitangan Kerajaan	11	36.7%
Bekerja Dengan Syarikat/Pekerja Swasta	2	6.7%
Bekerja Sendiri	8	26.7%
Lain-Lain	9	30.0%
Jumlah	30	100%

 

 Analisis Bahagian B

Dalam bahagian B ini, iaitu dalam borang soal selidik, terdapat 2 kategori yang disoal kepada responden yang menggunakan perkhidmatan ini. Kategori tersebut adalah seperti yang berikut :

Objektif 1 : Kualiti Minyak Petrol Dan Diesel

Hasil kaedah soal selidik mendapati bahawa, peratusan paling tinggi dalam soalan ini ialah sebanyak 56.7% iaitu seramai 17 orang. Hal ini kerana, mengikut skala (3) iaitu responden menyatakan jawapan ‘berpuas hati’ kepada kualiti yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak Petronas di Semporna, Sabah. Diikuti dengan peratusan sebanyak 46.7% iaitu seramai 14 orang yang menyatakan jawapan ‘berpuas hati’ kepada stesen minyak Shell Semporna, Sabah. Manakala, sebanyak 43.3% iaitu seramai 13 orang mengemukakan jawapan ‘berpuas hati’ kepada pengusaha stesen minyak Esso di Semporna, Sabah.

Dalam pada itu, analisis mengikut skala (4) iaitu ‘sangat berpuas hati’, peratus yang tinggi ialah 30.0% seramai 9 orang yang menyatakan jawapan ‘sangat berpuas hati’ di stesen minyak Shell di Semporna, Sabah. Manakala, di stesen minyak Petronas dan Esso Semporna, Sabah, mempunyai peratusan yang sama, sebanyak 26.7% iaitu seramai 8 orang yang mengemukakan jawapan ‘sangat berpuas hati’ di stesen ini.

Selain itu, responden yang menyatakan jawapan ‘kurang berpuas hati’ iaitu skala (2) peratus yang tinggi di stesen minyak Esso ialah sebanyak 23.3% seramai 7 orang dan diikuti 20.0% iaitu seramai 6 orang yang memberi respon jawapan ‘kurang berpuas hati’ di stesen minyak Shell Semporna, Sabah. Manakala, peratus yang rendah dalam skala ini yang mengemukakan jawapan ‘kurang berpuas hati’ iaitu stesen minyak Petronas sebanyak 13.3% seramai 4 orang sahaja.

Akhir sekali, analisis mengikut skala (1) iaitu jawapan ‘tidak berpuas hati’, stesen minyak Esso di Semporna, Sabah mempunyai peratusan sebanyak 6.7% sahaja iaitu seramai 2 orang responden. Manakala, stesen minyak Petronas dan Shell mempunyai kadar peratusan yang sama iaitu 3.3% seramai 1 orang yang menyatakan jawapan ‘tidak berpuas hati’ terhadap stesen minyak ini.

Oleh itu, responden yang memberi jawapan mengikut skala (1)tidak berpuas hati, (2)kurang berpuas hati, (3)berpuas hati dan (4)sangat berpuas hati dapat dibandingkan melalui jadual 4 dan graf bar yang menunjukkan tahap kepuasan pelanggan terhadap kualiti minyak petrol dan diesel di stesen minyak Semporna, Sabah.

Jadual 4 : Menunjukkan Tahap Kepuasan Pelanggan Terhadap Kualiti Minyak Petrol Dan Diesel Di Stesen Minyak Semporna, Sabah
Bil.	Item Soalan	Skala 1		Skala 2		Skala 3		Skala 4
			%		%		%		%
1.	Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Petronas Semporna, Sabah	1	3.3	4	13.3	17	56.7	8	26.7
2.	Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Shell Semporna, Sabah	1	3.3	6	20.0	14	46.7	9	30.0
3.	Anda berpuas hati kualiti minyak petrol atau diesel di stesen Esso Semporna, Sabah	2	6.7	7	23.3	13	43.3	8	26.7

 Rajah 3 : Menunjukkan Tahap Kepuasan Pelanggan Terhadap Kualiti Minyak Petrol Dan Diesel Di Stesen Minyak Semporna, Sabah

                                                         #GRAF/CARTA#

  Sumber : Kajian hasil soal selidik

Skala : 1cm : 5.0 ( % )                                              

1 Frekuensi = 1 Responden

Peratusan = Frekuensi × 100 ÷ Jumlah Responden

Pada hasil pemerhatian yang dijalankan, stesen minyak Petronas di daerah Semporna ini sangat padat pelanggan yang menggunakan perkhidmatan ini. Walaupun peratusan stesen minyak Petronas rendah berbanding dengan stesen minyak Shell pada skala (4) sangat berpuas hati, pada pandagan saya, hal ini disebabkan oleh kualiti minyak petrol atau diesel yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak Shell lebih bermutu tinggi berbanding stesen minyak Petronas.

Manakala, keadaan stesen minyak Esso tidak terlalu sibuk atau sesak. Hal ini kerana, walaupun stesen ini terletak di pekan Semporna tetapi kesesakan hanya berlaku disebabkan oleh masyarakat atau orang awam yang menggunakan kenderaan mereka lalu di kawasan stesen minyak Esso ini. Oleh itu, hal ini menyebabkan pelanggan

 

Objektif 2 : Cara Layanan Staf Terhadap Pelanggan Atau Pengguna

Dalam kajian terhadap perkhidmatan ini, hasil kaedah soal selidik mendapati peratusan paling tinggi terhadap soalan mengenai cara layanan sfaf terhadap pelanggan atau pengguna ialah 66.7% iaitu seramai 20 orang responden atau pelanggan yang menyatakan jawapan ‘berpuas hati’ iaitu pada skala (3) di stesen minyak Shell Semporna, Sabah, dan diikuti dengan stesen minyak Petronas iaitu 53.3% seramai 16 orang yang mengemukakan jawapan ini. Manakala stesen minyak Esso pula, sebanyak 43.3% iaitu seramai 13 orang yang memberi jawapan ‘berpuas hati’ terhadap perkhidmatan ini.

Selain itu, pada skala (4) iaitu jawapan ‘sangat berpuas hati’, peratusan yang tinggi adalah di stesen minyak Petronas iaitu sebanyak 46.7% seramai 14 orang pelanggan dan diikuti 16.7% iaitu seramai 5 orang di stesen minyak Shell yang memberi jawapan ‘berpuas hati’. Manakala stesen minyak Esso, hanya 10.0% iaitu seramai 3 orang sahaja yang memberikan jawapan ini.

Disamping itu, jawapan ‘kurang berpuas hati’ iaitu pada skala (2), hanya stesen minyak Shell dan Esso yang mempunyai responden iaitu 40.0% seramai 12 orang di stesen minyak Esso dan 16.7% iaitu seramai 5 orang di stesen minyak Shell Semporna, Sabah. Manakala, stesen minyak Petronas pula, tidak mempunyai responden yang menyatakan jawapan ‘kurang berpuas hati’.

Dalam pada itu, pada skala (1) jawapan ‘tidak berpuas hati’ hanya stesen minyak Esso sahaja yang mempunyai pelanggan atau responden mengenai jawapan ini. Peratusan di stesen ini sebanyak 6.7% iaitu 2 orang pelanggan sahaja. Manakala, stesen minyak Petronas dan stesen minyak Shell tidak mempunyai responden yang menyatakan jawapan ‘tidak berpuas hati’.

Oleh hal yang demikian. responden yang memberi jawapan mengikut skala (1)tidak berpuas hati, (2)kurang berpuas hati, (3)berpuas hati dan (4)sangat berpuas hati dapat dibandingkan melalui jadual 5 dan graf garis yang menunjukkan tahap kepuasan pelanggan terhadap cara layanan staf di stesen minyak Semporna, Sabah.

Jadual 5 : Menunjukkan Tahap Kepuasan Pelanggan Terhadap Cara Layanan Staf Di Stesen Minyak Semporna, Sabah
Bil.	Item Soalan	Skala 1		Skala 2		Skala 3		Skala 4
			%		%		%		%
1.	Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Petronas Semporna, Sabah	0	0.0	0	0.0	16	53.3	14	46.7
2.	Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Shell Semporna, Sabah	0	0.0	5	16.7	20	66.7	5	16.7
3.	Anda berpuas hati dengan layanan staf yang diberikan kepada pelanggan atau pengguna di stesen Esso Semporna, Sabah	2	6.7	12	40.0	13	43.3	3	10.0

 

Rajah 4 : Menunjukkan Tahap Kepuasan Pelanggan Terhadap Cara Layanan Staf Di Stesen Minyak Semporna, Sabah

                                                  #GRAF/CARTA#

        Sumber : Kajian hasil soal selidik

Skala : 1cm : 10.0 ( % )                                

1 Frekuensi = 1 Responden

Peratusan = Frekuensi × 100 ÷ Jumlah Responden

Melalui hasil pemerhatian yang telah dijalankan, keadaan stesen minyak Petronas sangat sibuk pada hari pemerhatian pengkaji. Oleh itu, pengkaji dapat perhatikan layanan staf di stesen ini sangat mesra. Selain itu, stesen minyak Shell, kurang sibuk berbanding dengan stesen yang lain. Hal ini kerana, stesen ini berkemungkinan kekurangan staf atau pekerja. Walaupun stesen minyak Shell mempunyai satu lagi cawangan, pengkaji hanya mengkaji satu cawangan stesen minyak sahaja. Oleh itu, objektif utama sekali mengkaji kualiti minyak petrol dan diesel sekaligus layanan staf serta pengusaha stesen minyak. Manakala pada cara layanan staf terhadap pelanggan stesen minyak Esso, mendapati bahawa, staf di stesen minyak ini sangat kurang yang mengakibatkan masalah kepada pelanggan kerana tidak memenuhi kepuasan pelanggan.

Cadangan

Dalam borang soal selidik, soalan meminta cadangan daripada responden atau pelanggan iaitu “Apakah cadangan anda untuk meningkatkan lagi kualiti minyak dan memperbaiki layanan yang diberikan oleh staf dan pengusaha stesen minyak di Semporna, Sabah ?”. Hal ini bertujuan untuk meminta pendapat daripada responden memberi cadangan dalam meningkatkan lagi kualiti minyak dan memperbaiki lagi layanan staf kepada pelanggan. Hanya lebih kurang 9 orang pelanggan sahaja yang memberikan respon daripada 30 borang soal selidik yang diedarkan. Contoh cadangan responden menyatakan, layanan staf perlu mesra, baik, tidak sombong dan sebagainya, sekaligus kualiti minyak petrol dan diesel perlu ditingkatkan oleh pengusaha stesen minyak.

Selain itu, terdapat juga responden yang memberikan cadangan, pengusaha perlu mengikuti kursus cara untuk menguruskan perniagaan sekaligus dapat menjadi rol model kepada staf-staf dan pihak pengusaha stesen minyak juga wajar menambahkan jumlah pam minyak untuk mengelakan kesesakan kereta terutama kebiasaannya berlaku di sebelah petang dan malam.

Di samping itu, ada juga responden yang memberi cadangan, konsep layan diri yang disarankan oleh kerajaan tentang pengisian minyak disetiap stesen minyak tidak sesuai kerana selalu menyebabkan kesesakan dan tidak memuaskan pengguna atau pelanggan. Oleh itu, responden yang memberikan cadangan sangat wajar diambil oleh setiap pengusaha stesen minyak supaya perkhidmatan ini terus digunakan dan menjadi keselesaan kepada pelanggan.

            Jadual 6 menunjukkan analisis cadangan penambahbaikan terhadap  perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak. Pada cadangan yang pertama iaitu “Layanan staf perlu mesra” sebanyak 44.41% iaitu seramai 4 orang frekuensi atau responden, diikuti dengan cadangan keempat iaitu “Konsep layan diri yang disarankan oleh kerajaan” sebanyak 33.30% seramai 3 orang. Manakala yang terakhir mempunyai peratusan yang sama, iaitu cadangan kedua dan ketiga “Kualiti minyak petrol dan diesel perlu dipertingkatkan” dan “Pengusaha perlu mengikuti kursus cara untuk menguruskan perniagaan”, sebanyak 11.10% iaitu 1 orang sahaja.

	Jadual 6 : Analisis Cadangan Penambahbaikan
Bil.	Cadangan	Frekuensi ( )	Peratusan ( % )
1.	Layanan staf perlu mesra	4	44.41
2.	Kualiti minyak petrol dan diesel perlu dipertingkatkan	1	11.10
3.	Pengusaha perlu mengikuti kursus cara untuk menguruskan perniagaan	1	11.10
4.	Konsep layan diri yang disarankan oleh kerajaan	3	33.30

1 Frekuensi = 1 Responden

Peratusan = Frekuensi × 100 ÷ Jumlah Responden

Analisis Bahagian C

Objektif 3 : Masalah dihadapi pelanggan perkhidmatan stesen minyak

Jadual 7 menunjukkan analisis responden terhadap soalan yang diberikan. Hasil kaedah soal selidik mendapati bahawa, terdapat 2 peratusan paling tinggi yang sama dalam analisis ini sebanyak 70.0% iaitu seramai 21 orang. Hal ini kerana, pada skala (3) iaitu ‘setuju’, responden memberi jawapan ini disebabkan kebanyakan pelanggan atau responden ‘setuju’ dengan soalan yang diberikan iaitu “Menambahkan lagi stesen yang lain” serta “Kualiti minyak dipertingkatkan” dan diikuti 60.0% iaitu seramai 18 orang ‘setuju’ dengan soalan “Staf yang mempunyai layanan mesra”. Manakala, 56.7% iaitu seramai 17 orang ‘setuju’ terhadap soalan “Kemudahan seperti tandas, kedai runcit, pam tayar, dan sebagainya perlu ada”.

Selain itu, pada skala (4) iaitu ‘sangat bersetuju’, soalan yang diberikan “Menambahkan lagi stesen yang lain”, “Kualiti minyak dipertingkatkan”, “Kemudahan seperti tandas, kedai runcit, pam tayar, dan sebagainya perlu ada” serta “Staf yang mempunyai layanan mesra”, masing-masing mendapat peratusan 20.0% seramai 6 orang, 23.3% seramai 7 orang, 40.0% seramai 12 orang dan 36.7% seramai 11 orang.

Di samping itu, jawapan ‘tidak setuju’ iaitu skala (2) peratusan yang tinggi hanya 10.0% seramai 3 orang yang menyatakan jawapan terhadap soalan “Menambahkan lagi stesen yang lain” dan diikuti 6.7% seramai 2 orang yang mengemukakan jawapan kepada soalan “Kualiti minyak dipertingkatkan”. Manakala terdapat peratusan yang sama, 3.3% iaitu 1 orang sahaja yang menyatakan jawapan terhadap soalan “Kemudahan seperti tandas, kedai runcit, pam tayar, dan sebagainya perlu ada” serta “Staf yang mempunyai layanan mesra”.

Akhir sekali, pada skala (1) iaitu ‘sangat tidak setuju’, tidak mempunyai responden terhadap soalan yang diberikan. Hal ini kerana, majoriti pelanggan atau responden memberikan jawapan dan respon yang positif dalam kajian ini.

Jadual 7 : Menunjukkan Analisis Masalah Dihadapi Pelanggan Perkhidmatan Stesen Minyak
Bil.	Item Soalan	Skala 1		Skala 2		Skala 3		Skala 4
			%		%		%		%
1.	Menambahkan lagi stesen yang lain	0	0.0	3	10.0	21	70.0	6	20.0
2.	Kualiti minyak dipertingkatkan	0	0.0	2	6.7	21	70.0	7	23.3
3.	Kemudahan seperti tandas, kedai runcit, pam tayar, dan sebagainya perlu ada	0	0.0	1	3.3	17	56.7	12	40.0
4.	Staf yang mempunyai layanan mesra	0	0.0	1	3.3	18	60.0	11	36.7

Selain daripada item soalan “Masalah Dihadapi Pelanggan Perkhidmatan Stesen Minyak” pada Bahagian C borang soal selidik, melalui kaedah rujukan terdapat beberapa faktor yang menyebabkan masalah pelanggan terhadap perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak

Salah satunya, faktor sistem layan diri. Hal ini kerana, menurut BERNAMA, pada 1 Ogos 2008, sistem layan diri dilaksanakan di semua stesen minyak berjenama di seluruh negara kecuali stesen minyak mini tanpa jenama di luar bandar. Oleh hal yang demikian, perlaksanaan sistem ini akan menyebabkan pengguna tidak berpuas hati terhadap perkhidmatan ini. Kesannya, kesesakan jalan raya akan berlaku ketika pengguna ingin menggunakan perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak.

Layanan staf-staf yang tidak mesra akan menyebabkan pelanggan tidak berpuas hati. Hal ini kerana, dalam analisis Bahagian B iaitu cara layanan staf terhadap pelanggan atau pengguna, stesen minyak Petronas Semporna, Sabah, mempunyai respon pelanggan yang tinggi iaitu mengikut skala (4) sangat berpuas hati yang menunjukkan stesen ini mempunyai staf-staf yang mesra kepada pelanggan. Oleh itu, semua perkhidmatan stesen minyak wajarlah mempunyai staf-staf yang ada sikap layanan baik dan mesra kepada pelanggan.

Faktor kualiti minyak. Kualiti minyak juga memberi kesan terhadap pelanggan iaitu jika kualiti minyak yang tidak bermutu tinggi, pelanggan akan berasa tidak berpuas hati. Pada pendapat sendiri, walaupun melalui analisis borang soal selidik, stesen minyak Shell paling tinggi respon yang menyatakan skala (4) sangat berpuas hati, tetapi stesen yang lain iaitu Petronas dan Shell juga mempunyai kualiti minyak yang baik. Oleh hal yang demikian, semua pengusaha stesen minyak atau pihak yang mengeluarkan minyak petroleum, wajarlah menitikberatkan kualitinya terlebih dahulu sebelum dipasarkan di seluruh stesen minyak.

Kemudahan seperti kebersihan tandas yang disediakan, tempat pam tayar kenderaan dan sebagainya, juga menyebabkan faktor kepada pelanggan tidak berpuas hati terhadap perkhidmatan ini. Menurut temu bual bersama reponden iaitu Encik Zulkifli, sewaktu menggunakan perkhidmatan ini iaitu pelanggan di stesen minyak Esso, beliau mengatakan kemudahan seperti tandas, tempat pam tayar kenderaan tidak seberapa baik untuk digunakan. Contohnya tempat pam tayar, kedudukan kemudahan ini sangat terhahad kerana, pelanggan sangat sukar menggunakannya dan kebiasannya pam tayar ini tidak boleh digunakan kerana rosak. Berbanding dengan responden di stesen minyak Petronas, iaitu Encik Aziz, beliau mengatakan berpuas hati dengan stesen minyak ini. Hal ini kerana, stesen ini mempunyai kemudahan yang disediakan sangat bagus walaupun keadaan stesen ini kebiasannya sibuk sekaligus menyukarkan pelanggan yang ingin menggunakan kemudahan iaitu tempat pam tayar, tetapi hal ini dapat diatasi dengan adanya staf-staf stesen minyak yang boleh mengawal sedikit kesesakan yang berlaku.

            Isu yang berkaitan dengan perkhidmatan seperti kes penipuan yang dijalankan oleh pengusaha atau staf-staf juga salah satu faktor yng menyebabkan pelanggan tidak berpuas hati. Impaknya, akan mempengaruhi pelanggan untuk menggunakan perkhidmatan ini. Contoh isu kebiasaanya berlaku, kes ‘stesen minyak pencuri’. Hal ini kerana, terdapat stesen minyak yang menipu pelanggan dengan sesetengah pekerja juruwang tidak bersikap jujur kepada pengguna. Misalnya, seseorang pelanggan telah membeli minyak dengan membayar deposit sebanyak RM200, tetapi minyak yang diterima hanya bernilai RM100 sahaja. Hal berlaku kerana, juruwang memberi alasan hanya melihat dan menerima wang RM100 saja dalam kotak penerimaan deposit. Oleh itu, staf-staf stesen minyak wajarlah bersikap jujur kepada pelanggan yang ingin menggunakan perkhidmatan ini.

KESIMPULAN

            Perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengusaha stesen minyak ini sangat penting untuk pengguna atau pelanggan. Hal ini kerana, perkhidmatan ini sering digunakan untuk pengguna pada setiap hari atau setiap masa. Faktor yang menjadi masalah kepada pelanggan haruslah ditangani oleh pengusaha agar perkhidmatan ini lancar digunakan kepada semua pihak.

            Justeru itu, khususnya stesen minyak di daerah Semporna, Sabah iaitu PETRONAS, SHELL dan ESSO haruslah menitikberatkan kepuasan pelanggan yang menggunakan perkhidmatan ini. Pada pandangan sendiri, walaupun daerah Semporna hanyalah sebuah pekan kecil sahaja, tetapi masyarakat atau penduduk disini sangat ramai menggunakan kenderaan. Contohnya, kereta, bas, lori, motosikal dan sebagainya yang menggunakan sumber petroleum. Oleh itu, masalah-masalah yang dihadapi oleh pelanggan haruslah diatasi oleh pihak yang berkaitan dengan perkhidmatan ini.

           

RUJUKAN

Ahmad Tarmizie Bin Harun. “KEBERKESANAN SISTEM PENGANGKUTAN AWAM (BAS) DARI PASIR MAS KE KOTA BHARU’. Tesis Sarjana Muda Kejuruteraan Awam, Universiti Teknologi Malaysia, 2011.

Nu Ai. “contoh pbs pam.” http://nuaipentastick.blogspot.com/2013/03/pbs-pam-contoh-pbs-pam-faktor-faktor.html

Mazdi Marzuki. “contoh kajian tentang pengangkutan.” http://f6smkpn.blogspot.com/2013/01/contoh-kajian-tentang-pengangkutan.html

Wikipedia. “Stesen Minyak.” http://ms.wikipedia.org/wiki/Stesen_minyak

Isu dan Fakta. “Minyak turun lagi.” http://isu-dan-fakta1.blogspot.com/search?updated-min=2008-01-01T00:00:00%2B08:00&updated-max=2009-01-01T00:00:00%2B08:00&max-results=50

Utusan. “Bernama : Layan diri di stesen minyak dilaksana di seluruh negara mulai 1 Ogos”. http://utusan.com.my.html

  

               

 LAMPIRAN

Lampiran 1

Foto :

Foto 1 : Stesen Minyak Petronas Semporna, Sabah

Sumber : Kajian Pemerhatian

Foto 2 : Stesen Minyak Esso Semporna, Sabah

Sumber : Kajian Pemerhatian

Foto 3 : Stesen Minyak Shell Semporna, Sabah

Sumber : Kajian Pemerhatian

  

Lampiran 2

BORANG SOAL SELIDIK

Lampiran 3

Surat Sokongan Pengetua :

#Contoh pbs ini sebagai panduan dan bahan rujukan dalam menyiapkan kerja kursus pbs anda. harap dapat membantu#

#pastikan anda dapat skor A dalam kerja kursus ini#
#jika ada salah mahupun terdapat kesilapan harap dapat dimaafkan
#saya budak baru belajar#

:^_^: